ใน การก้าวทันโลก ที่ผ่านไปรวดเร็วมาสู่ยุค Globalization, Post Globalization ต่อด้วยยุคการจัดระเบียบโลกใหม่ สงครามจรยุทธ และกำลังก้าวไปสู่ Star War …….. ในเรื่องการขนส่งทางทะเล ก็เช่นกันได้มีการ เปลี่ยนแปลงไป นับจากการขนส่งที่จับสินค้าจิปาถะ แต่ละชนิดมาใส่ตู้คอนเทนเนอร์ และทำการขนส่งแบบจากโรงงานถึงร้านค้า และการแอบใช้ พาหะในการขนส่งเป็นเสมือนโกดังเก็บสินค้าเคลื่อนที่ เพื่อผลลัพธ์ที่จะให้ต้นทุนลดลงต่ำสุด และสร้างผลกำไรไปปรากฏในงบดุล และหากสามารถนำบริษัทเข้าไปหากินในตลาดทุนได้แล้ว ก็แน่นอนว่า จะสามารถทำให้ทุนที่ลงไปแต่ละหน่วยหุ้นมีค่าเพิ่มขึ้น แบบพิสดาร ขึ้นไปอีก กี่เท่าตัว?? ไม่ทราบได้ และผลสุดท้ายก็คือ ความร่ำรวย หรือหากพลาดท่าตกเก้าอี้ลงมาก็ต้องประสพกับความผิดหวังล้มละลาย และล้มหาย ตายจาก ไปจากวงการ
ยุทธศาสตร์ของการพาณิชยนาวีในปัจจุบันและอนาคตอันใกล้จึงมาอยู่ใน ตัวประกอบ สี่ อย่าง คือ Contract Shipping , Commodity Shipping , Industrial Shipping, และ Special Shipping ที่ไปแทนรูปแบบของการจัดการแบบเก่าที่แบ่งเรือเป็น Tramping และ Liners แต่เพื่อให้เป็นการเข้าใจง่ายๆ Liner ก็ควรจัดอยู่ใน Contract Shipping และ Tramping ก็ควรอยู่ในเรื่องของ Commodity Shipping และ Industrial Shipping ส่วน Special Shipping คงเป็นเรื่องที่จัดเฉพาะเรือที่ใช้ในลักษณะพิเศษ เช่นเรือบรรทุกของหนัก หรือเรือกู้ภัยขนาดใหญ่เป็นต้น
เพื่อให้ผู้อ่านได้รับทราบในเรื่องที่ค่อนข้างใหม่ ในทุกแง่มุม จะขอเริ่มด้วย การแนะนำ คำว่า “ Transportation and Logistics” ที่เมื่อพวกเรา ที่เป็นทหารเรือ หรือ คนเรือ หรือท่านผู้อ่านทั้งหลายคงคุ้นกับคำว่า การขนส่ง และ การส่งกำลังบำรุง ที่กองทัพใช้อยู่ แต่ในภาคเอกชน เข้าใจว่า คงเริ่มมาจาก การขนส่งหลายรูปแบบ (Intermodal Transport )ที่เริ่มในปี 1990s หมายถึงการขนส่งที่ต้องใช้ พาหะในการขนส่งมากกว่าหนึ่งอย่างขึ้นไป ยกตัวอย่างเช่น การขนส่งจากเมืองท่า ลอสแองเจลิส ไป กรุงเวียงจันทร์ โดยใช้ การขนส่งทางเรือ จาก เมืองท่าในสหรัฐมายังเมืองท่าในประเทศไทยเช่น ที่ท่าเรือ แหลมฉบัง หรือท่าเรือกรุงเทพฯแล้วขนส่งต่อด้วย รถยนต์หรือ รถไฟต่อไปยังกรุงเวียงจันทร์ ก็เป็นการขนส่งด้วยเรือและถนน หรือ เรือกับรถไฟ เป็นต้น เมื่อภาพกว้างของการขนส่ง ขยายขึ้น ในบางครั้งก็อาจจะมีการขนส่งทางอากาศ มาร่วมด้วย และมีการคิดราคาค่าขนส่งแต่ละทอด รวมกัน จนสามารถ ทำให้ เกิดเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ ที่รวมเอาระบบการขนส่งเข้าไว้ในเครือข่ายเดียวกัน ทั้งนี้เพื่อให้ง่ายและสะดวก ต่อการให้บริการ จึงเกิดบริษัทที่ทำให้เห็นว่าตัวเองมีขนาดใหญ่ และสามารถให้บริการที่ต้องการไม่ว่าในการขนส่งแบบใดก็ได้ ดังเช่น ตัวอย่างต่อไป สมมตว่า เรือ เอ ป่วย เครื่องจักรใหญ่ชำรุดต้องเปลี่ยน ส่วนประกอบสำคัญที่หาที่ไหนไม่ได้นอกจาก ที่อู่ต่อเรือลำนั้นเท่านั้น เรือมาจอดเสียที่เมืองท่ากระบี่ ขณะมาขนแร่ ในประเทศไทย ต้องการสั่งเครื่องอะไหล่ ที่มีน้ำหนักประมาณ 1600 กิโลกรัม จากอู่เรือ Onomichi ที่อยู่ตอนกลางของประเทศญี่ปุ่น ลักษณะการขนส่ง น่าจะจัดได้ดังนี้ ทางเครื่องบิน หรือ ถนน จากอู่เรือ มายัง ท่าเรือ โอซากา หรือ โกเบ โดยลงเรือบรรจุตู้คอนเทนเนอร์ มายังท่าเรือ กรุงเทพฯหรือ แหลมฉบังแล้วส่งต่อไปยัง ท่าเรือ กระบี่โดยทางถนน หรือ สายการบิน เมื่อคิดคำนวณค่าขนส่งออกมา จะเปรียบเทียบได้ว่า การที่จะใช้การขนส่งแบบใดบ้าง? จึงจะทำให้เกิดผล ลัพธ์ที่พอใจคือราคาถูก และอยู่ภายในเวลาที่ต้องการ และเป็นแนวทางในการเสนอราคาและการจัดบริการให้ต่อไป
ปัจจุบัน การเรียนการสอน ในวิชาที่เกี่ยวกับการขนส่งระหว่างประเทศ ตามสถาบันต่างๆ จำเป็นที่จะต้องเกริ่นให้ทราบถึง ส่วนประกอบต่างๆ และ ภาพทางประวัติศาสตร์ของการขนส่งให้เห็น และในบางสถาบันก็พยายามหัน หัว ตามแบบรวดเร็วเข้าสู่ สิ่งใหม่ (ที่แท้ไม่ใหม่ตามความเห็นส่วนตัว) เพราะ มองว่า แกนของการขนส่งระหว่างประเทศ ย่อมไม่สามารถหนีการขนส่งทางทะเล (Ocean Transport) ที่ให้ทั้งด้านปริมาณและ ราคาค่าของการขนส่ง ที่ถูกกว่า แต่การขนส่งรูปแบบอื่นนั้น นอกจากจะแพงกว่าแต่บางครั้งก็จำกัดด้วย ข้อจำกัดอย่างอื่น เช่น ทางถนนย่อมจำกัดด้วยน้ำหนัก ขนาด หรือ ทางรถไฟก็ถูกจำกัดด้วยน้ำหนักที่กฎหมายแต่ละประเทศกำหนดขึ้นมา และหากมองกลับไป บรรดาสิ่งอำนวยความสะดวกในการขนส่งทางบกก็ดี หรือทางอากาศ ก็คือ บริษัทที่ทำงานด้านการขนส่งสินค้า หรือที่รู้จักกันในนามของบริษัท สติวิโดร์ และ ผู้รับส่งสินค้าที่รู้จักกันในนามของ Freight Forwarder นั่นเอง แต่อาจจะต้องขยายกรอบของการทำงานและเพิ่ม ความรับผิดชอบให้มากขึ้น และแน่นอนว่าจะต้องมีการรับรองทางกฎหมาย หรือ กติกา อย่างที่ การขนส่งทางทะเล ที่มีประวัติความเป็นมาช้านานและมีการยอมรับ หรือไม่ยอมรับกันตามสนธิสัญญาที่ ออกมาหลายร้อยฉบับ เพื่อให้มีการให้สัตยาบันกันในแต่ละเรื่อง แต่ในเรื่อง Transportation and logistics นี้ ยังทำไม่สำเร็จ อย่างสมบูรณ์ และเข้าใจว่ายังมีข้อโต้แย้งกันอีกมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการประกัน ภัยทางทะเลและทางอื่นที่สลับซับซ้อน ซ่อนเงื่อนมากกว่าที่คิด
อย่างไรก็ตาม เพื่อความทันโลก ผู้เขียน อยากให้ท่านผู้อ่านที่สนใจได้ทราบถึงองค์ประกอบและภาพ ของ ระบบการขนส่งแบบใหม่นี้ ดังนี้ :-
Transportation and Logistics : ประกอบด้วย
- Airlines
- B2B Markets
- Consulting Services
- Intermediaries
- Logistics
- Ocean and Maritime Transport
- Packaging and Crating
- Rails and Intermodal
- Small package and parcel
- Software Technology
- Trucking
เมื่อท่านผู้อ่านเห็นหัวข้อแล้วก็ ถึงบางอ้อไปตามๆ กัน เพราะท่านจะมองเห็นภาพ ของตัวส่วนประกอบที่นำมาใช้ เช่นในตัวอย่าง ที่มีการสั่งอะไหล่จากอู่เรือ อู่เรือต้องนำ อะไหล่มาใส่ในหีบไม้ที่ใช้ไม้ที่แน่นหนา ต่อขึ้นเป็นลังไม้ขนาดใหญ่ ซึ่งต้องผ่านการบริการทางช่างไม้ เพื่อ ทำ crate หรือ การ crating ต้องผ่าน ด้านเอกสารด้วยการใช้ Intermediaries ใช้ B2B marketing เพื่อ ติดต่อสายการเดินเรือ รวมถึงด้าน intermodal หรือ Airlines เพื่อเปรียบเทียบราคา เป็นต้น
ต่อไปจะได้ แยก จำแนกกล่าว ลึกลงไปใน ตัว ส่วนของกิจการประกอบต่างๆ แต่ละแขนง เพื่อทำให้เห็นภาพที่ชัดเจนมากขึ้น
การขนส่งทางอากาศ
Airlines : ซึ่ง จะต้องไปทำความเข้าใจในเรื่องที่เกี่ยวข้องด้วยดังนี้ :-
- Airfreight & Cargo
- Air Traffic Control
- Airline Personal
- Airport
- Aviation Insurance
- B2Bmarkets
- Carriers
- Commercial Aircraft
- Consulting Service
- Equipment & Supplies
- Regulations
- Safety & Security
- Software
-Support and Services
อาจ อธิบายได้ว่า ผู้ประกอบการ Transport Logistic นั้นต้องรอบรู้ในเรื่องการขนส่งทางอากาศ ทราบว่าแต่ละประเทศมีสนามบินที่ไหน และสนามบินใดใกล้เมืองท่าใด มีความสะดวกอย่างไร กับการขนส่ง ระหว่างจุดหมายที่เริ่มต้นกับปลายทาง? ข้อมูลเหล่านี้ หาได้ไม่ยาก เช่นใน software, Port & Terminal ของ Fairplay Products ก็จะมีบอกให้ไว้ในเรื่องสิ่งอำนวยความสะดวกของเมืองท่าต่างๆ นั้น นอกจากนั้นยังต้องมีความรู้ในเรื่องการประกันภัยสินค้า ที่ขนส่งทางอากาศ และงานด้านพิธีการต่างๆ เป็นต้น
B2B Markets : เป็นคำใหม่ ความหมายของ B2B ก็คือ การติดต่อตรงระหว่าง Business (ธุรกิจ) อย่างหนึ่งกับ Business อีกอย่างหนึ่ง ทั้งในเชิงธุรกิจ ธรรมดา และด้านการบริการ ในด้าน Transport Logistics นั้น อาจจะแบ่งประเภทในการ ติดต่อออกได้ดังนี้ :-
- Air Freight
- E-Fulfillment
- E-Logistics
- Ocean Transport
ซึ่ง จะเห็นว่า ในส่วนของบริการ E-Online Business นั้น ก็สามารถใช้ บริการด้าน Internet ในการติดต่อ หาราคาค่าบริการกันได้โดยตรง ซึ่งก็เหมือนกับ ธุระกิจในด้าน Air Freight และ Ocean Transport ที่สามารถเจรจาได้โดยตรงหรือ ในบางบริษัทก็เปิดบริการทาง Electronic แล้วก็มี ผู้ประกอบการ Trans-Log สามารถใช้บริการทาง internet ในการสอบราคา ค่าระวางการขนส่ง ในแต่ละประเทศทั้งทางบก เช่น ค่าขนส่งในอัตรา LTL (Less than Truck Load) หรือ TL (Truck Load) หรือค่าขนส่งใน Inland waterways เป็นต้น อาจจะรวมถึงค่าเช่า โกดัง หรือ ค่าบริการที่สถานีรับ-ส่งสินค้า(Freight Stations)ต่างๆ นอกจากนั้น E-Fulfillment ยังมีบริการทางด้าน E-commerce เช่นในการ แสดง catalog หรือ การแสดงตัวอย่าง เพื่อใช้ในการเปรียบกับ ความต้องการของลูกค้าด้วย ด้าน E-Logistics ก็เช่นกัน ส่วนใหญ่ จะเป็น เรื่องการสอบราคาค่าขนส่งระหว่าง เจ้าของสินค้า(shippers)กับ ผู้ให้บริการ ท่านผู้อ่านอาจจะลองคลิกเข้าไปที่ : eLogistic.com ซึ่ง เป็นบริการสืบราคากันระหว่างผู้ที่ต้องการขนส่งสินค้ากับผู้ให้บริการ ทาง internet โดยตรง ในส่วน Ocean Transport นั้นคงเป็นหัวข้อใหญ่ ซึ่งจะได้กล่าวถึงในตอนต่อไปตัวอย่างบริษัท มีดังนี้
Global B2B e-marketplace, bringing buyers and sellers together in a trading environment. Founded in China, Alibaba's international headquarters are based in Hong Kong, with offices in Beijing, Shanghai, Hangzhou, Seoul, London, Silicon Valley an ...
Consulting Services : คือ บริการที่ให้ เกี่ยวกับคำปรึกษาและแนะนำ ในเรื่องต่างๆที่เกี่ยวข้อง กับ Trans-Log กล่าวคือ :-
- Air Transport
- Fleet Management
- Fleet Safety
- Logistics
- Rail & Intermodal
- Transportation Contractors
จุด มุ่งหมายในส่วนนี้ก็คือความต้องการในการใช้ข้อมูล และ การแสวงหาความชำนาญเฉพาะทาง ของผู้ที่รู้จริงและสามารถให้คำแนะนำในการจัดการหรือวางแผน ของการขนส่งเต็มรูปแบบ เช่น การก่อสร้างโรงไฟฟ้าที่บ้านกรูด โดยสมมุติว่าต้องการให้บริษัทในประเทศญี่ปุ่นเป็นผู้สร้างและจัดส่งอุปกรณ์ ของโรงไฟฟ้ามาให้ ผู้ที่น่าจะให้คำแนะนำได้ดีก็ควรจะเป็น บริษัทที่เคยทำงานให้กับการก่อสร้างโรงไฟฟ้าราชบุรี (สมมุติว่าสร้างจากแหล่งเดียวกัน) เป็นต้น นอกจากนั้น ข้อมูลที่ถูกต้องจะมีอยู่ในบริษัทที่ปรึกษาเหล่านี้ และเป็นเพียงว่าจะใช้ข้อมูลของใครที่ถูกต้องกว่าและ ตรงกับความต้องการมากกว่ากัน ในประเทศที่กำลังพัฒนา ปัญหาของการเลือกบริษัทที่ปรึกษาเป็นเรื่องที่ค่อนข้างจะทำให้เกิดการ ทำให้เกิดความไม่ชอบมาพากลให้กับโครงการใหญ่ๆ และนำไปสู่ความไม่สมบูรณ์ของโครงการทั้งนี้ การกล้าได้กล้าเสียในการจ่ายค่านายหน้า เพื่อการชักนำบริษัทที่ปรึกษาเข้ามาทำงานทั้งๆที่ขาดประสบการณ์จึงเป็น เรื่องที่เกิดขึ้นแทบในทุกโครงการที่เปิดช่องไว้ แต่ในด้าน Trans-Log นี้ มีระบบ B2Bsystem ก็สามารถทำให้เจ้าของโครงการสามารถทำการตรวจสอบได้จากข้อมูล ได้ดีขึ้น
Intermediaries :- ความหมายของ Intermediaries น่าจะเป็นการร่วมใช้สื่อกลางหลายแห่งเพื่อทำให้เกิดประโยชน์ส่วนรวม หรือ อาจจะอนุมานสั้นๆ ว่า ระบบตัวกลาง นั่นเอง ในเรื่องของ Trans-Log มี ตัวการที่เข้ามาเกี่ยวข้อง ที่ว่ากันตรงตัวเลยก็คือ “ Customs Brokers and Freight Forwarders” และมี กิจการที่เป็นส่วนประกอบ ดังนี้ :-
- Air Freight Forwarder
- Custom Brokers
- Intermodal Marketing Companies (IMCs)
- International Trade Organizations
- Non-Vessel Operating Common Carrier(NVOCC)
- Ocean Freight Forwarder
- Third Party’s Logistic (TPL’s)
- Transportation Brokers
ที่ เห็นส่วนประกอบชัดๆ ก็คือ บริการ ในการรับ-ส่งสินค้าเพื่อผ่านพิธีการในการค้าระหว่างประเทศนั่นเอง และมีอยู่มากมาย เหมือนดอกเห็ดในประเทศไทย มีหลากหลายขนาน ตั้งแต่ แบบเชื่อได้และเชื่อไม่ได้ หรือ ได้สร้างความเจ็บช้ำให้กับวงการ ขนส่งระหว่างประเทศไปก็มาก พร้อมทั้งมีการกระทำการฉ้อฉลทางเอกสาร และใช้ความแยบยลในช่องว่างของกฎหมาย ประกอบกับการลดหย่อนในด้านจริยธรรมในด้านธุรกิจที่มีการควบคุมไม่ได้รัดกุม ในประเทศไทยแม้จะมีสมาคมออกมารองรับแต่ ภาพของธุรกิจที่มีมาในอดีต ตั้งแต่การปิดบริษัทหนีไปเมื่อรับเงินค่าระวางไปแล้ว หรือ การเปลี่ยนชื่อบริษัทเปลี่ยนที่อยู่ทำให้ยากลำบากในการติดตาม จนปัจจุบันทำให้ธุรกิจนี้ได้ถูกบริการที่ได้รับความเชื่อถือที่สูงกว่าเข้า มาทำงานแทน ดังที่จะเห็นชื่อของ Freight Forwarder ที่มีฃื่อใหม่ ๆ เข้ามาแทนที่ และการให้บริการของ ระบบ Custom Brokers ของ Air และ Ocean Transport เป็นไปในลักษณะทั่วโลก ซึ่งมีสาขาอยู่ในหลายประเทศ และทั่วทุกทวีป ดังตัวอย่าง บริษัทที่ให้บริการ ข้างล่างนี้
401 Holdings Limited (profile)
401.com Limited Formerly known as AWT Holdings Company Limited. Provides air and sea freight forwarding service, property investment and property agency services. Freight forwarding, shipping and logistics service accounted for 84% of 2001 reve ...
Air 7 Seas Transport Logistics
San Jose, California based freight transporters of air and ocean shipments. Provides international freight consolidation, NVOCC, and freight forwarding services
ใน ประเทศไทย เท่าที่ผ่านสายตา ก็มี บริษัท บุญมา และ บริษัท นาวาเซอร์วิส ที่เป็นของคนไทยส่วน รายอื่นก็เป็นของบริษัทต่างชาติที่เข้ามาทำงานในประเทศไทย และเข้ามาในสมัยที่ประเทศกำลังพัฒนาในการสร้างโรงงานขนาดใหญ่ จำเป็นต้องใช้เครื่องมือในการขนส่งเต็มรูปแบบจึงทำให้บริษัทต่างชาติมาลงทุน และใช้เครื่องมือเหล่านั้นให้บริการมาจนถึงทุกวันนี้
Logistics : ค่อน ข้างจะยากในการเสาะหา คำจำกัดความ ที่เหมาะสม สำหรับ คำที่ทางการทหารใช้สั้นๆว่า “การส่งกำลังบำรุง” หากแต่ในโลกปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไป คำจำกัดความ จึงทำให้เห็นภาพของการทำงานในด้าน Logistics ในภาพที่กว้างขึ้น ดังจะเห็นได้จากนิยาม ของ เอกสารทั้งสองแห่งที่ ให้ไว้ :-
“ The mission of logistics is to get the right goods or services to the right places, at the right times, in the desired conditions by making the greatest contribution to the organization “
This definition showed that logistics not only handles physical good flow but also dealtwith :-
-Flow of people
-Flow of vehicles
-Flow of information and data
และจากบริษัทที่ทำกิจการให้บริการด้าน logistics แห่งหนึ่ง ซึ่งผู้เขียน ขอผนวกคำว่า “Third Party Logistics (TPL)” ที่กล่าวผ่านมาด้วย
Definition of Logistics
Logistics is that part of the supply chain process that plans, implements, and controls the efficient, effective flow and storage of goods, services and related information from the point of origin to the point of consumption in order to meet customers’ requirements.
Definition of Logistics Outsourcing
Logistics Outsourcing is the contracting outside an organization for logistic services that are traditionally performed in-house. This practice is also known as Third Party Logistics (TPL).
ส่วนในหัวข้อนี้ ส่วนประกอบอื่นที่มาเกี่ยวข้อง มีดังนี้ :-
- Air Transport
- Consulting Services
- Dedicated Logistics
- E-Logistics
- Global Logistics
- Integrated Logistics
- Logistics Information Technology
- Logistics Management
- Ocean & Waterborne Transport
- Rail & Intermodal
- Reverse Logistics
- Third-Party Logistics (3PLs)
- Trucking
- Warehousing & Distribution
จาก องค์ประกอบที่เห็นทำให้เห็น รูปแบบของบริการต่างๆที่จะเข้ามาสัมพันธ์กันชัดเจนขึ้น และก็ทำให้เกิด บริษัทรับจัดการขนส่งขนาดใหญ่ ในแต่ละระดับ ตั้งแต่ในท้องถิ่น ,ประเทศ , แถบทวีป ,และระดับโลก ดังตัวอย่างการให้บริการ ของบริษัทข้างล่างนี้
4 Way Logistics:
Logistics Transportation management company specializing in logistics management, third party logistics and transportation outsourcing services.
Cisco Systems: Logistics :-
Provider of business solutions that use Internet technology to solve challenges in logistics, video conferencing, customer care, e-commerce, e-learning, supply chain management, Internet optimization, and workforce management.
ที่มา : http://www.business.com
